Στον απόηχο της συζήτησης επί της πρότασης μομφής και της ολοκλήρωσης της το βράδυ του Σαββάτου, υπό τον κλοιό των διαδηλωτών στην πλατεία Συντάγματος, πολλές από τις υπάρχουσες ισορροπίες αλλάζουν και στο εσωτερικό όλων των κομμάτων σημειώνονται εντυπωσιακές διεργασίες που σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στο Κίνημα Αλλαγής, φέρνουν και διασπάσεις.
Η ρευστότητα είναι χαρακτηριστικό σε όλους τους πολιτικούς χώρους και είναι εμφανές ότι ξεκινά μια περίοδος αστάθειας η οποία θα συνεχιστεί, όπως δείχνουν όλα, έως τις επόμενες εκλογές, χωρίς να αποκλείεται μάλιστα ότι θα οδηγήσει και στην επίσπευσή τους.
Το θέμα των Σκοπίων φαίνεται ότι λειτουργεί ως καταλύτης. Η συμφωνία -την οποία επρόκειτο να υπογράψουν τα ...χαράματα σήμερα, Κυριακή, στις Πρέσπες οι κ. Τσίπρας και Ζάεφ- αποτελεί ένα ορόσημο για γενικότερες ανακατατάξεις σε συνδυασμό με το κοινωνικό και οικονομικό κλίμα που διαμορφώνεται από την ψήφιση του νέου επαχθούς Μεσοπρόθεσμου.
Με κυνικό τρόπο, κορυφαία στελέχη και υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ δήλωναν τις προηγούμενες ημέρες ότι δεν απειλείται εκλογικά το κόμμα τους από τη συμφωνία αυτή λόγω των σχετικών αντιλήψεων που επικρατούσαν ανέκαθεν στο χώρο της αριστεράς ακόμη και πλήρη εκχώρηση του ονόματος «Μακεδονία». Η εκτίμηση αυτή όμως αποδεικνύεται εντελώς ανεδαφική. Στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατούσε η βεβαιότητα ότι το κλείσιμο των διπλωματικών εκκρεμοτήτων με τους βόρειους γείτονές μας θα δώσει ισχυρή πολιτική διέξοδο στην κυβέρνηση και ότι ύστερα από μια μακρά περίοδο δοκιμασιών στο οικονομικό πεδίο θα συνέβαλε αποφασιστικά στη σταθεροποίηση και στην έναρξη της αντεπίθεσής της.
Οι υπολογισμοί αυτοί δεν επαληθεύονται ωστόσο από την πραγματικότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε κατ' αρχάς χωρίς σοβαρές πολιτικές συμμαχίες με την οποίες ήλπιζε ότι θα μπορούσε να διεμβολίσει αποτελεσματικά, εν όψει και των επόμενων εκλογών, το χώρο της αντιπολίτευσης. Αντί μιας ευρύτατης στήριξης την οποία διατυμπάνιζε για τη συμφωνία επί του Σκοπιανού, το κόμμα του κ. Τσίπρα βρίσκεται απομονωμένο και τα μόνα δεκανίκια στα οποία μπορεί πλέον να υπολογίζει είναι όσοι βουλευτές έχουν απομείνει (ενδεχομένως όχι και όλοι) στο Ποτάμι του Στ. Θεοδωράκη. Το πολιτικό πρόβλημα είναι σοβαρότερο και από το αριθμητικό δοθέντος μάλιστα ότι η κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή θα καθυστερήσει πολύ. Πιθανότατα να γίνει -λόγω της πρόβλεψης για τις αλλαγές εκ μέρους των Σκοπίων που πρέπει να προηγηθούν- και στα μέσα του 2019. Δεν αποκλείεται λοιπόν να αποτελέσει κληρονομιά για την επόμενη Βουλή και κυβέρνηση δίχως να προβλέπεται και η δυνατότητα για τροποποίησή της!
Η συμφωνία με τα Σκόπια δοκιμάζει ταυτόχρονα και τις ήδη τραυματισμένες σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με μεγάλο τμήμα της εκλογικής του βάσης που τον ακολούθησε τιμωρώντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις για τα μνημόνια αλλά δίχως να του έχει παράσχει εξουσιοδότηση για τέτοιες υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα. Ειδικά στους νομούς της βόρειας Ελλάδας ο αντίκτυπος καταγράφεται πολύ μεγάλος αν και ακούγεται το ανατριχιαστικό ότι προσδοκάται ως αντιστάθμισμα ο εκλογικός προσεταιρισμός των αποκαλούμενων «ντόπιων» στις περιοχές αυτές.
Πολιτικά με την πρόταση μομφής η ΝΔ εμφανίστηκε, για πρώτη φορά ίσως, συντεταγμένη απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ παρά τις εσωτερικές δικές της διαφορές ως προς το θέμα των Σκοπίων οι οποίες -τουλάχιστον επί του παρόντος- σκεπάστηκαν. Η γενικότερη απονομιμοποίηση πάντως προβάλει τώρα ως μείζων απειλή για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη κι αν οι ΑΝΕΛ αποφάσισαν να καταψηφίσουν όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο την πρόταση μομφής, δεν παύει να ισχύει η πολιτική παραδοξότητα της διευθέτησης ενός κρίσιμου εθνικού θέματος χωρίς ομοιογενή στάση των κυβερνητικών εταίρων. Αυτό μάλιστα σημειώνεται σε μια φάση που έχουν αναζωπυρωθεί οι συζητήσεις και αντιπαραθέσεις για το μέλλον (ή ακριβέστερα για τη λήξη) της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ ενόψει του «τέλους των μνημονίων». Η ασταθής ισορροπία εντείνεται και από τις φυγόκεντρες τάσεις στο κόμμα του Π. Καμμένου με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τους βουλευτές Δημ. Καμμένο και Θαν. Παπαχριστόπουλο.
Ταυτόχρονα χάνεται για τον κ. Τσίπρα η εφεδρεία του Κινήματος Αλλαγής το οποίο μπήκε άλλωστε σε τροχιά διάλυσης πριν ακόμη συμπληρώσει μερικούς μήνες ζωής. Οι δυσλειτουργίες του ενιαίου σχήματος ήταν εμφανείς από την πρώτη στιγμή αλλά οι περισσότεροι δεν πίστευαν ότι το τέλος θα ερχόταν τόσο γρήγορα. Πέρα από τη δυσκολία συγκατοίκησης με τον Στ. Θεοδωράκη, η Φ. Γεννηματά έκανε την έκπληξη αρνούμενη να στηρίξει τη συμφωνία για το Σκοπιανό λόγω των στοιχείων για τη «μακεδονική» γλώσσα και ταυτότητα που συντηρούν τον αλυτρωτισμό των γειτόνων. Μολονότι ουσιαστικά μειοψήφησε έναντι των υπολοίπων (Γ. Παπανδρέου, Γ. Καμίνη, Ν. Ανδρουλάκη όπως και του Στ. Θεδωράκη) καθοριστικό ρόλο έπαιξε κατά τις πληροφορίες η πίεση από τους βουλευτές και την εναπομείνασα βάση του ΠΑΣΟΚ για τους κινδύνους από μια πλήρη εγκατάλειψη των «πατριωτικών» χαρακτηριστικών του χώρου από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Στη Χαριλάου Τρικούπη ήδη έχουν αλλάξει οι συσχετισμοί και κερδίζει έδαφος η άποψη για «επιστροφή» στο ΠΑΣΟΚ χωρίς τα πειράματα της προηγούμενης περιόδου ενώ με το όχι στη συμφωνία για το Σκοπιανό και με το ναι στην πρόταση μομφής κόβεται παράλληλα κάθε γέφυρα συνεργασίας (τουλάχιστον πριν από τις εκλογές) με τον ΣΥΡΙΖΑ. Μια νέα φάση δύσκολης εκλογικής επιβίωσης φαίνεται ότι ξεκινά για την παρουσία στην επόμενη Βουλή. Αυτό σε κάθε περίπτωση δυσχεραίνει τους σχεδιασμούς του κ. Τσίπρα ο οποίος θα έχει πλέον μια μοναχική πορεία, με τη φθορά που θα τον συνοδεύει, έως τις επόμενες εκλογές. Ο φόβος πάντως ότι η κυβέρνηση, έχοντας αποδυναμωθεί, εφεξής θα σέρνεται είναι διάχυτος με αποτέλεσμα ο χρόνος έως τον Μάιο του 2019, που τοποθετούνται οι εκλογές, να θεωρείται πολύ μακρύς και ο δρόμος έως εκεί δύσβατος. Γι αυτό και πολιτικοί παρατηρητές δεν αποκλείουν η δυναμική των πραγμάτων να είναι τέτοια, ύστερα από την πρόταση μομφής και την υπογραφή της συμφωνίας για την εκχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας, που θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των εξελίξεων και σε κάλπες πριν από το τέλος του έτους....
Το θέμα των Σκοπίων φαίνεται ότι λειτουργεί ως καταλύτης. Η συμφωνία -την οποία επρόκειτο να υπογράψουν τα ...χαράματα σήμερα, Κυριακή, στις Πρέσπες οι κ. Τσίπρας και Ζάεφ- αποτελεί ένα ορόσημο για γενικότερες ανακατατάξεις σε συνδυασμό με το κοινωνικό και οικονομικό κλίμα που διαμορφώνεται από την ψήφιση του νέου επαχθούς Μεσοπρόθεσμου.
Με κυνικό τρόπο, κορυφαία στελέχη και υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ δήλωναν τις προηγούμενες ημέρες ότι δεν απειλείται εκλογικά το κόμμα τους από τη συμφωνία αυτή λόγω των σχετικών αντιλήψεων που επικρατούσαν ανέκαθεν στο χώρο της αριστεράς ακόμη και πλήρη εκχώρηση του ονόματος «Μακεδονία». Η εκτίμηση αυτή όμως αποδεικνύεται εντελώς ανεδαφική. Στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατούσε η βεβαιότητα ότι το κλείσιμο των διπλωματικών εκκρεμοτήτων με τους βόρειους γείτονές μας θα δώσει ισχυρή πολιτική διέξοδο στην κυβέρνηση και ότι ύστερα από μια μακρά περίοδο δοκιμασιών στο οικονομικό πεδίο θα συνέβαλε αποφασιστικά στη σταθεροποίηση και στην έναρξη της αντεπίθεσής της.
Οι υπολογισμοί αυτοί δεν επαληθεύονται ωστόσο από την πραγματικότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε κατ' αρχάς χωρίς σοβαρές πολιτικές συμμαχίες με την οποίες ήλπιζε ότι θα μπορούσε να διεμβολίσει αποτελεσματικά, εν όψει και των επόμενων εκλογών, το χώρο της αντιπολίτευσης. Αντί μιας ευρύτατης στήριξης την οποία διατυμπάνιζε για τη συμφωνία επί του Σκοπιανού, το κόμμα του κ. Τσίπρα βρίσκεται απομονωμένο και τα μόνα δεκανίκια στα οποία μπορεί πλέον να υπολογίζει είναι όσοι βουλευτές έχουν απομείνει (ενδεχομένως όχι και όλοι) στο Ποτάμι του Στ. Θεοδωράκη. Το πολιτικό πρόβλημα είναι σοβαρότερο και από το αριθμητικό δοθέντος μάλιστα ότι η κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή θα καθυστερήσει πολύ. Πιθανότατα να γίνει -λόγω της πρόβλεψης για τις αλλαγές εκ μέρους των Σκοπίων που πρέπει να προηγηθούν- και στα μέσα του 2019. Δεν αποκλείεται λοιπόν να αποτελέσει κληρονομιά για την επόμενη Βουλή και κυβέρνηση δίχως να προβλέπεται και η δυνατότητα για τροποποίησή της!
Η συμφωνία με τα Σκόπια δοκιμάζει ταυτόχρονα και τις ήδη τραυματισμένες σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με μεγάλο τμήμα της εκλογικής του βάσης που τον ακολούθησε τιμωρώντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις για τα μνημόνια αλλά δίχως να του έχει παράσχει εξουσιοδότηση για τέτοιες υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα. Ειδικά στους νομούς της βόρειας Ελλάδας ο αντίκτυπος καταγράφεται πολύ μεγάλος αν και ακούγεται το ανατριχιαστικό ότι προσδοκάται ως αντιστάθμισμα ο εκλογικός προσεταιρισμός των αποκαλούμενων «ντόπιων» στις περιοχές αυτές.
Πολιτικά με την πρόταση μομφής η ΝΔ εμφανίστηκε, για πρώτη φορά ίσως, συντεταγμένη απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ παρά τις εσωτερικές δικές της διαφορές ως προς το θέμα των Σκοπίων οι οποίες -τουλάχιστον επί του παρόντος- σκεπάστηκαν. Η γενικότερη απονομιμοποίηση πάντως προβάλει τώρα ως μείζων απειλή για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη κι αν οι ΑΝΕΛ αποφάσισαν να καταψηφίσουν όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο την πρόταση μομφής, δεν παύει να ισχύει η πολιτική παραδοξότητα της διευθέτησης ενός κρίσιμου εθνικού θέματος χωρίς ομοιογενή στάση των κυβερνητικών εταίρων. Αυτό μάλιστα σημειώνεται σε μια φάση που έχουν αναζωπυρωθεί οι συζητήσεις και αντιπαραθέσεις για το μέλλον (ή ακριβέστερα για τη λήξη) της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ ενόψει του «τέλους των μνημονίων». Η ασταθής ισορροπία εντείνεται και από τις φυγόκεντρες τάσεις στο κόμμα του Π. Καμμένου με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τους βουλευτές Δημ. Καμμένο και Θαν. Παπαχριστόπουλο.
Ταυτόχρονα χάνεται για τον κ. Τσίπρα η εφεδρεία του Κινήματος Αλλαγής το οποίο μπήκε άλλωστε σε τροχιά διάλυσης πριν ακόμη συμπληρώσει μερικούς μήνες ζωής. Οι δυσλειτουργίες του ενιαίου σχήματος ήταν εμφανείς από την πρώτη στιγμή αλλά οι περισσότεροι δεν πίστευαν ότι το τέλος θα ερχόταν τόσο γρήγορα. Πέρα από τη δυσκολία συγκατοίκησης με τον Στ. Θεοδωράκη, η Φ. Γεννηματά έκανε την έκπληξη αρνούμενη να στηρίξει τη συμφωνία για το Σκοπιανό λόγω των στοιχείων για τη «μακεδονική» γλώσσα και ταυτότητα που συντηρούν τον αλυτρωτισμό των γειτόνων. Μολονότι ουσιαστικά μειοψήφησε έναντι των υπολοίπων (Γ. Παπανδρέου, Γ. Καμίνη, Ν. Ανδρουλάκη όπως και του Στ. Θεδωράκη) καθοριστικό ρόλο έπαιξε κατά τις πληροφορίες η πίεση από τους βουλευτές και την εναπομείνασα βάση του ΠΑΣΟΚ για τους κινδύνους από μια πλήρη εγκατάλειψη των «πατριωτικών» χαρακτηριστικών του χώρου από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Στη Χαριλάου Τρικούπη ήδη έχουν αλλάξει οι συσχετισμοί και κερδίζει έδαφος η άποψη για «επιστροφή» στο ΠΑΣΟΚ χωρίς τα πειράματα της προηγούμενης περιόδου ενώ με το όχι στη συμφωνία για το Σκοπιανό και με το ναι στην πρόταση μομφής κόβεται παράλληλα κάθε γέφυρα συνεργασίας (τουλάχιστον πριν από τις εκλογές) με τον ΣΥΡΙΖΑ. Μια νέα φάση δύσκολης εκλογικής επιβίωσης φαίνεται ότι ξεκινά για την παρουσία στην επόμενη Βουλή. Αυτό σε κάθε περίπτωση δυσχεραίνει τους σχεδιασμούς του κ. Τσίπρα ο οποίος θα έχει πλέον μια μοναχική πορεία, με τη φθορά που θα τον συνοδεύει, έως τις επόμενες εκλογές. Ο φόβος πάντως ότι η κυβέρνηση, έχοντας αποδυναμωθεί, εφεξής θα σέρνεται είναι διάχυτος με αποτέλεσμα ο χρόνος έως τον Μάιο του 2019, που τοποθετούνται οι εκλογές, να θεωρείται πολύ μακρύς και ο δρόμος έως εκεί δύσβατος. Γι αυτό και πολιτικοί παρατηρητές δεν αποκλείουν η δυναμική των πραγμάτων να είναι τέτοια, ύστερα από την πρόταση μομφής και την υπογραφή της συμφωνίας για την εκχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας, που θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των εξελίξεων και σε κάλπες πριν από το τέλος του έτους....
