Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει την εν λόγω συμφωνία (επί διακυβέρνησης Ομπάμα) ως τη «χειρότερη συμφωνία στην ιστορία», «καταστροφή» και «αστείο».
Ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από τη συμφωνία, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), η οποία είχε υπογραφτεί το 2015 και έθετε περιορισμούς στο πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, με αντάλλαγμα άρση μέρους των κυρώσεων που επιβάλλονταν στη χώρα.
Έχει, δε, αποκαλέσει την εν λόγω συμφωνία (επί διακυβέρνησης Ομπάμα) ως τη «χειρότερη συμφωνία στην ιστορία», «καταστροφή» και «αστείο».
Ο Τραμπ έχει προθεσμία έως τις 12 Μαΐου να αποφασίσει αν η Ουάσινγκτον θα αποχωρήσει από τη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και της ομάδας 5+1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία), ώστε στη συνέχεια να επιβάλει εκ νέου τις μονομερείς αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν.
Έχει δώσει έως τότε προθεσμία στους Ευρωπαίους συνυπογράφοντες της συμφωνίας προκειμένου να «διορθώσουν τα τρομερά μειονεκτήματα» αυτής.
Ξένοι αναλυτές εκτιμούν ότι σε περίπτωση που ο Αμερικανός πρόεδρος επιλέξει την οδό της απόσυρσης από τη συμφωνία, τότε ενδεχομένως να προκαλέσει κλιμάκωση των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Ισλαμικής Δημοκρατίας, να πυροδοτήσει ανταγωνισμό στα πυρηνικά στη Μέση Ανατολή και πιθανή κρίση στην τιμή του πετρελαίου.
Ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί υπαινίχθηκε χθες ότι η χώρα του ενδέχεται να παραμείνει στην ΚΟΣΔ, ακόμη κι αν αποχωρήσουν οι ΗΠΑ, αλλά προειδοποίησε ότι η Τεχεράνη θα αντισταθεί έντονα στην πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών να περιορίσουν την επιρροή της στη Μέση Ανατολή.
Πάντως, εκτιμούν οι ειδικοί, δεν αποκλείεται ο Αμερικανός πρόεδρος να κινηθεί σε «ηπιότερους» τόνους, παρέχοντας πίστωση χρόνου στους Ευρωπαίους εταίρους, προκειμένου να επιχειρήσουν να αποσπάσουν περαιτέρω παραχωρήσεις από την Τεχεράνη.
Τι προβλέπεται στη συμφωνία - Οι στόχοι
Ως στόχος της συμφωνίας JCPOA τέθηκε η αποτροπή ανάπτυξης πυρηνικών από το Ιράν. Τα σχετικά μέτρα που προβλέπονται είναι περιορισμοί πυρηνικών δραστηριοτήτων στη χώρα και έλεγχοι για την τήρηση των συμφωνηθέντων. Επιπλέον, τίθεται πλαφόν παραγωγής σε ουράνιο και πλουτώνιο, δύο στοιχεία με τα οποία μπορεί να παραχθεί πυρηνικό όπλο.
Ως αντάλλαγμα, ανεστάλησαν οι οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τεχεράνη.
Παρ' όλα αυτά, αρκετά σημεία του deal εκπνέουν σε βάθος είτε 10 είτε 15 ετών.
Οι περιορισμοί στις υποδομές
Η συμφωνία JCPOA προβλέπει, επίσης, τον περιορισμό της βιομηχανικής δυνατότητας του Ιράν να εμπλουτίσει ουράνιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία από τις δύο μονάδες εμπλουτισμού, στο Φορντό, έχει μετατραπεί σε ερευνητικό κέντρο, όπου έως το 2030 επιτρέπεται να λειτουργούν μόνο 1.044 διαχωριστήρες του παλαιότερου τύπου, IR-1, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται για επιστημονικό και ερευνητικό έργο.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης Ομπάμα, όλοι οι ανωτέρω περιορισμοί θα διαδραμάτιζαν ρόλο «αναχώματος» στην κατασκευή πυρηνικών όπλων, αυξάνοντας κατά τουλάχιστον 12 μήνες τον ελάχιστο χρόνο που χρειάζεται για την κατασκευή ενός τέτοιου όπλου.
Έλεγχοι
Εκτεταμένους ελέγχους διεξήγαγε η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), «βραχίονας» των Ηνωμένων Εθνών. Μέχρι και σήμερα, ο οργανισμός έχει διαπιστώσει αρκετές φορές ότι τα συμφωνηθέντα τηρούνται επαρκώς.
Μεταξύ άλλων έχουν διενεργηθεί έλεγχοι σε όλες τις δηλωμένες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Έχουν εγκατασταθεί κάμερες ασφαλείας, ενώ διασφαλίστηκε ότι πολλοί διαχωριστήρες ουρανίου θα παραμείνουν ανενεργοί σε αποθήκες.
Ανησυχίες από το περιβάλλον Τραμπ
Έντονες ενστάσεις έχουν εκφράσει τόσο ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και συνεργάτες του για το εάν και σε τι βαθμό η συμφωνία συμφέρει τις ΗΠΑ μακροπρόθεσμα. Οι ενστάσεις αφορούν σε δύο πυλώνες:
- με την πάροδο της 15ετίας η Τεχεράνη θα μπορέσει και πάλι να προσπαθήσει να αναπτύξει πυρηνικά
- η συμφωνία δεν προβλέπει κυρώσεις για το βαλλιστικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ούτε για την επιρροή που ασκεί σε χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως στη Συρία και στον Λίβανο.
Αρκετές φορές οι Ευρωπαίοι έχουν προτείνει μια «χρυσή τομή» ανάμεσα στις επιδιώξεις των δύο πλευρών, με τροποποίηση ή επέκταση της ήδη υπάρχουσας συμφωνίας.
Η Τεχεράνη αρνείται οποιαδήποτε αλλαγή.
Έντονη στρατιωτική δραστηριότητα στην Αν. Μεσόγειο
Την ίδια ώρα έντονη και ασυνήθιστη στρατιωτική δραστηριότητα παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες σε περιοχές στα σύνορα της Συρίας. Αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις, σύμφωνα με ξένες στρατιωτικές πηγές, κινούνται και αναπτύσσονται σε χώρες που συνορεύουν με τη Συρία.
Αυτό εκτιμούν οι αναλυτές μπορεί να συμβαίνει για δύο λόγους:
1) διότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποφασίσει οι ΗΠΑ να αποσυρθούν από τη συμφωνία με το Ιράν - παρ' όλα αυτά η απόφαση δεν είναι οριστική
2) προχωράει με αυτήν την απόφαση υπό το φως των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ, Ιράν και Χεζμπολάχ στη Συρία και στον Λίβανο.
Στρατιωτικές πηγές αποκαλύπτουν, επίσης, την κινητοποίηση αμερικανικών αεροπλάνων και προηγμένων αεροσκαφών επιτήρησης που εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο για την παρακολούθηση όλων των στρατιωτικών κινήσεων γύρω από τις ακτές Μεσογείου, Συρίας και Λιβάνου.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν επίσης ότι η Βρετανία έχει μεταφέρει τις τελευταίες ώρες μια άλλη μοίρα προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών τύπου Typhoon στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, η Γαλλία προσθέτει αεροπλάνα Rafale και Mirage 2000.
Ορισμένες από αυτές τις πτήσεις έφθασαν στις θέσεις τους μέσω του εναέριου χώρου του Ισραήλ, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Έχει, δε, αποκαλέσει την εν λόγω συμφωνία (επί διακυβέρνησης Ομπάμα) ως τη «χειρότερη συμφωνία στην ιστορία», «καταστροφή» και «αστείο».
Ο Τραμπ έχει προθεσμία έως τις 12 Μαΐου να αποφασίσει αν η Ουάσινγκτον θα αποχωρήσει από τη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και της ομάδας 5+1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία), ώστε στη συνέχεια να επιβάλει εκ νέου τις μονομερείς αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν.
Έχει δώσει έως τότε προθεσμία στους Ευρωπαίους συνυπογράφοντες της συμφωνίας προκειμένου να «διορθώσουν τα τρομερά μειονεκτήματα» αυτής.
Ξένοι αναλυτές εκτιμούν ότι σε περίπτωση που ο Αμερικανός πρόεδρος επιλέξει την οδό της απόσυρσης από τη συμφωνία, τότε ενδεχομένως να προκαλέσει κλιμάκωση των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Ισλαμικής Δημοκρατίας, να πυροδοτήσει ανταγωνισμό στα πυρηνικά στη Μέση Ανατολή και πιθανή κρίση στην τιμή του πετρελαίου.
Ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί υπαινίχθηκε χθες ότι η χώρα του ενδέχεται να παραμείνει στην ΚΟΣΔ, ακόμη κι αν αποχωρήσουν οι ΗΠΑ, αλλά προειδοποίησε ότι η Τεχεράνη θα αντισταθεί έντονα στην πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών να περιορίσουν την επιρροή της στη Μέση Ανατολή.
Πάντως, εκτιμούν οι ειδικοί, δεν αποκλείεται ο Αμερικανός πρόεδρος να κινηθεί σε «ηπιότερους» τόνους, παρέχοντας πίστωση χρόνου στους Ευρωπαίους εταίρους, προκειμένου να επιχειρήσουν να αποσπάσουν περαιτέρω παραχωρήσεις από την Τεχεράνη.
Τι προβλέπεται στη συμφωνία - Οι στόχοι
Ως στόχος της συμφωνίας JCPOA τέθηκε η αποτροπή ανάπτυξης πυρηνικών από το Ιράν. Τα σχετικά μέτρα που προβλέπονται είναι περιορισμοί πυρηνικών δραστηριοτήτων στη χώρα και έλεγχοι για την τήρηση των συμφωνηθέντων. Επιπλέον, τίθεται πλαφόν παραγωγής σε ουράνιο και πλουτώνιο, δύο στοιχεία με τα οποία μπορεί να παραχθεί πυρηνικό όπλο.Ως αντάλλαγμα, ανεστάλησαν οι οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τεχεράνη.
Παρ' όλα αυτά, αρκετά σημεία του deal εκπνέουν σε βάθος είτε 10 είτε 15 ετών.
Οι περιορισμοί στις υποδομές
Η συμφωνία JCPOA προβλέπει, επίσης, τον περιορισμό της βιομηχανικής δυνατότητας του Ιράν να εμπλουτίσει ουράνιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία από τις δύο μονάδες εμπλουτισμού, στο Φορντό, έχει μετατραπεί σε ερευνητικό κέντρο, όπου έως το 2030 επιτρέπεται να λειτουργούν μόνο 1.044 διαχωριστήρες του παλαιότερου τύπου, IR-1, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται για επιστημονικό και ερευνητικό έργο.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης Ομπάμα, όλοι οι ανωτέρω περιορισμοί θα διαδραμάτιζαν ρόλο «αναχώματος» στην κατασκευή πυρηνικών όπλων, αυξάνοντας κατά τουλάχιστον 12 μήνες τον ελάχιστο χρόνο που χρειάζεται για την κατασκευή ενός τέτοιου όπλου.
Έλεγχοι
Εκτεταμένους ελέγχους διεξήγαγε η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), «βραχίονας» των Ηνωμένων Εθνών. Μέχρι και σήμερα, ο οργανισμός έχει διαπιστώσει αρκετές φορές ότι τα συμφωνηθέντα τηρούνται επαρκώς.
Μεταξύ άλλων έχουν διενεργηθεί έλεγχοι σε όλες τις δηλωμένες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Έχουν εγκατασταθεί κάμερες ασφαλείας, ενώ διασφαλίστηκε ότι πολλοί διαχωριστήρες ουρανίου θα παραμείνουν ανενεργοί σε αποθήκες.
Ανησυχίες από το περιβάλλον Τραμπ
Έντονες ενστάσεις έχουν εκφράσει τόσο ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και συνεργάτες του για το εάν και σε τι βαθμό η συμφωνία συμφέρει τις ΗΠΑ μακροπρόθεσμα. Οι ενστάσεις αφορούν σε δύο πυλώνες:
- με την πάροδο της 15ετίας η Τεχεράνη θα μπορέσει και πάλι να προσπαθήσει να αναπτύξει πυρηνικά- η συμφωνία δεν προβλέπει κυρώσεις για το βαλλιστικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ούτε για την επιρροή που ασκεί σε χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως στη Συρία και στον Λίβανο.
Αρκετές φορές οι Ευρωπαίοι έχουν προτείνει μια «χρυσή τομή» ανάμεσα στις επιδιώξεις των δύο πλευρών, με τροποποίηση ή επέκταση της ήδη υπάρχουσας συμφωνίας.
Η Τεχεράνη αρνείται οποιαδήποτε αλλαγή.
Έντονη στρατιωτική δραστηριότητα στην Αν. Μεσόγειο
Την ίδια ώρα έντονη και ασυνήθιστη στρατιωτική δραστηριότητα παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες σε περιοχές στα σύνορα της Συρίας. Αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις, σύμφωνα με ξένες στρατιωτικές πηγές, κινούνται και αναπτύσσονται σε χώρες που συνορεύουν με τη Συρία.
Αυτό εκτιμούν οι αναλυτές μπορεί να συμβαίνει για δύο λόγους:
1) διότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποφασίσει οι ΗΠΑ να αποσυρθούν από τη συμφωνία με το Ιράν - παρ' όλα αυτά η απόφαση δεν είναι οριστική
2) προχωράει με αυτήν την απόφαση υπό το φως των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ, Ιράν και Χεζμπολάχ στη Συρία και στον Λίβανο.
Στρατιωτικές πηγές αποκαλύπτουν, επίσης, την κινητοποίηση αμερικανικών αεροπλάνων και προηγμένων αεροσκαφών επιτήρησης που εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο για την παρακολούθηση όλων των στρατιωτικών κινήσεων γύρω από τις ακτές Μεσογείου, Συρίας και Λιβάνου.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν επίσης ότι η Βρετανία έχει μεταφέρει τις τελευταίες ώρες μια άλλη μοίρα προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών τύπου Typhoon στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, η Γαλλία προσθέτει αεροπλάνα Rafale και Mirage 2000.
Ορισμένες από αυτές τις πτήσεις έφθασαν στις θέσεις τους μέσω του εναέριου χώρου του Ισραήλ, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
